Faʻaleagaina o le siosiomaga - Mafuaʻaga, iʻuga ma tali

Faʻaleagaina o le siosiomaga o le iʻuga o le 'eseʻese faʻaleagaina mafuaʻaga (mafuaʻaga) i le siʻosiʻomaga, e pei o le liusuavai o glaciers. O nei mafuaʻaga mafai ona fesuisuiaʻi, faʻapea foi ma iʻuga, o lea e taua ai le iloa po o a ia mea ina ia aloese mai ia latou pe maua ni tali.

Aisea e tupu ai le leaga o le siosiomaga?

E i ai eseese itu poʻo itu e aʻafia ai le leaga o le siosiomaga, pei o le faʻaleagaina o punaʻoa faʻanatura, vaega o pisinisi, togavao, nofoaga faʻaleagaina, meaola faʻapipiʻi atu i isi nofoaga ma faʻaleagaina o soʻo se ituaiga.

Faʻapalapala

Ua valaauina faʻaleagaina i le suiga o le siʻosiʻomaga e ala i le faʻaofiina o elemene e le talafeagai pe faʻavaeina, o lona uiga, masani lava o le i ai o soʻo se vailaʻau poʻo se mea e le o se mea e nonofo ai ma mafua ai le le lelei aʻafiaga o ia.

E mafai ona maua ese Ituaiga o faʻaleagaina, talu ai e masani ona faʻavasegaina e tusa ma le siosiomaga aʻafia. Faʻatasi ai ma latou sili ona taatele o latou o le eleele, ea, hydric po o le vai ma acoustic, lea e masani ona aʻoaʻoina i le aʻoga; ae o le malamalama, vaʻaia, vevela, electromagnetic, radioactive, kenera ma lapisi (eletise ma faʻapitoa) tatau foi ona amanaʻia.

I leisi itu, o faʻapolokalameina e faʻavasegaina foʻi e tusa ma le lautele o le punaoa, o lona uiga, o le auala na tufatufaina ai i se auala; o mea ia o le manatu, sosolo ma laina.

• O le mea o le taimi o le faʻaleagaina o loʻo tu i se tasi tulaga, pei o se alavai.
• O le Diffuse e faʻasino i tulaga o loʻo tufatufaina ai le iai o mea leaga i le siosiomaga, e pei o le acid na gaosia i timuga e ala i le tuʻufaʻatasia o mea faʻaleagaina ma le susū o le ea.
• O le laina mo lana vaega, o le tufatufaina i luga ole laiga e pei ona faʻaalia i lona igoa. O le sili ona manino faʻataʻitaʻiga o lenei o lapisi maua i avenues.

Alamanuia vaega

O le vaega o alamanuia o se tasi lea o itu e maua ai le tele o le faʻaleagaina o le siosiomaga leaga; lea e mafai ai foi ona faʻavasegaina i latou e tusa ma le eria, pei o agribusiness, togavao ma falegaosimea na faʻamalieina le manaʻoga mafua mai i tagata faʻatau ma le leai o se mataala.

• Alamanuia tau Faatoaga ua latou suia tele aso nei, talu ai muamua o le natura ituaiga o flora ma fauna sa tausia. Ae ui i lea, o faʻatoʻaga i aso nei e naʻo le faʻaaogaina o vailaʻau toto e tusa ma latou "aoga" i le faitau aofaʻi o tagata; pei o le lafumanu povi.
• Vaomatua I leisi itu, ua avea ma sili ona faʻasolosolo gaioiga, talu ai o laʻau na faʻafouina ina ia maua ai se maualuga maualuga ma faʻaititia ai le ono maua mai i ni faʻamaʻi sili ona lauiloa o laʻau poʻo faʻatoʻaga.
• O fale gaosi o oloa, vailaʻau poʻo soʻo se mea e faia i taimi uma e faʻamalieina ai se tagata faʻatau sosaiete, e le gata e faʻatupuina ai faʻaleagaina i gaioiga o loʻo faia, ae o loʻo ofaina foʻi le faitau aofaʻi o tagata soʻo poʻo elemene manaʻomia e fesoasoani i le leaga o le afa.

Nofoaga faʻaleagaina

Ona o gaioiga na faia e tagata soifua, e pei o faʻatanoa vai ma turisi i le talafatai, ua atili ai ona leaga tulaga masani o le nofoaga, lea e avea ma se lamatiaga mo ituaiga o laʻau ma manu o loʻo nonofo ai.

O le siʻosiʻomaga faʻaletonu e tupu foi ma le faʻalauiloaina o ituaiga i nofoaga eseʻese, talu ai o nei mea e le mafuaʻaga mai lena nofoaga, latou mafai ona gagau le ola taʻamilosaga o se ituaiga.

O mafuaʻaga taʻitasi e mulimulitaʻia le faʻagasologa e afaina ai le siʻosiʻomaga o loʻo tatou nonofo ai, ma o le isi itu o se mea tatou te mataala iai ae le amanaʻiaina le tele o taimi. E ui lava o le Faʻasalalauga e uiga i le faʻaleagaina o le siosiomaga O loʻo iai ni iʻuga lelei, e umi lava se taimi e alu ai e faʻalauiloa le lautele o le faitau aofaʻi.

Faateleina le faitau aofai 

O se tasi o mafuaʻaga sili o faʻaleagaina o le siʻosiʻomaga E mafua ona o le faʻateleina o le faitau aofaʻi. Aua o le a faʻamalosia ai le siosiomaga. O fale uma ma meaʻai o loʻo tele uta foʻi o le a faʻateleina i le tulaga o lapisi. E le o sauni foʻi le siʻosiʻomaga e lagolagoina lea ituaiga o tagata. O loʻo matou faʻaaogaina le tamaoaiga o le lalolagi ae maise mea e le mafai ona toe faʻafouina. Ma i le lumanaʻi le lumanaʻi o le ai ai faʻataʻitaʻiga sili. O le tele o le faitau aofai o tagata, o le tele foi lea o le filogia.

Faʻaleagaina o vaomatua 

E fai lava si faʻafitauli, talu ai o laʻau e manaʻomia tele ua faʻaititia. E pei ona tatou iloa, o latou e gafa ma le faʻamamaina o le siʻosiʻomaga, i le faʻaopopoina i le gaosia o sili atu okesene ma isi uiga lelei mo le ola o le tagata. O le leiloa o laau e togi i luga numera popole tele. O le mea lea, e tatau ona tauia ma faʻatoʻaga laʻau. O se tasi o faʻafitauli sili ona faigata o nei mea uma o le fausiaina o auala fou ma auala tele, talu ai ona o le faʻataunuʻuina, o nofoaga tetele e tumu i laʻau ua aveʻesea.

Kasa leaga

E pei ona tatou iloa, e tele kasa e mafai ona faʻatupuina atili ai le faʻalavelave. Nisi e CO2 ma NH3. O latou foi o mafuaʻaga o pu i le osone layer. O le isi mea faʻaletonu ua faaleagaina o le ua taʻua o le acid acid. A lava loa e faʻaputuputu luga luga o le a matua faʻateʻa ese laʻau ma faʻaleagaina le eleele.

Faʻaleaogaina o punaoa

A iai laʻititi vaiinu, ona faʻaogaina lea o le vai inu ae le mafai ona taofiofia. Se mea o le a taitai atu ai i le faʻaumatiaina o se sili ona manaʻomia punaoa. I leisi itu, matou te maua ai le afi vaomatua e faʻatamaʻiaina le laueleele, togavao ma manu vaʻaia. E pei o lea, o le vaʻaia vaomatua o le a aliali mai. E le mafai foi ona galo ia i tatou le tuliga o nisi ituaiga o manu, faʻapea foi ma le soona faʻaaoga, lea o le a latou faʻaumatia ai.

O taʻavale

E moni mo le tele o mafuaʻaga, e tatau ona tatou o i le taʻavale. Ae e moni foi o nisi taimi, e ui lava e le matua manaʻomia, ae o loʻo tatou aveina foi. O lona uiga o le tele o lo tatou faʻaaogaina, o le tele foi lea o lo tatou faʻapalapalaina. Aua afi afi e tuuaia mo le filogia, lea tatou te talanoa ai foi i lenei tulaga.

O a ni taunuuga o le faaleagaina o le siosiomaga?

O mafuaʻaga ua taʻua i luga o mafuaʻaga ia e mafua ai le tele o le siosiomaga faʻaleagaina; O nei mea o loʻo tatou faʻamatalaina foi o latou mafuaʻaga autu, e ui lava ile lautele e mafai ona tatou faʻamamafaina le faʻaleagaina o le sili atu tele ma o loʻo manaʻomia ni fofo lelei, e pei ole faʻatauaina ole lalolagi, faʻafuaseʻi o le vao, o aʻafiaga ole faʻaogaina ole eleele, microclimates, aafiaga le lelei ile soifua maloloina ole tagata, faʻatasi ai ma isi mea. o le a tatou vaʻai i lalo.

1. Faʻatamaiaina o le lalolagi

O le vevela o le lalolagi o se fua o le vevela o le tau na suʻesuʻeina ile seneturi talu ai, lea e maua ai aafiaga leaga ile siosiomaga. Nei tupu i se sili atu pe itiiti ifo faʻalagolago i le tulaga faʻafanua ma le leaga faʻatupuina i totonu; faʻapea foʻi ma aʻafiaga o nisi o mafuaʻaga.

I totonu o lenei iʻuga, eseʻesega eseʻesega e faʻaleagaina le siʻosiʻomaga o loʻo faʻavasegaina foi, lea e faʻavasegaina i siosiomaga ma agafesoʻotaʻi aʻafiaga.

• le aafiaga siosiomaga latou te tuʻufaʻatasia faʻatasi ma vaʻaiga o le tau, maualuga-tulaga aʻafiaga, o le siʻitia i luga o le tulaga o le leaga ma fesuiaʻiga o le siosiomaga faiga.
• le aafiaga lautele latou te faʻasino i le lolovaia o itulagi ma aʻafiaga i mea uma e lua ma le tamaoaiga lautele.

Naʻo le vevela o le lalolagi ose iʻuga mataʻutia moni lava e tatau ona faʻatautaia ma le sili atu ona manaʻomia vave, talu ai o loʻo iai le tele o faʻaleagaina e afaina ai le lalolagi faitau aofai, laʻau ma meaola ituaiga, ma le atoa siosiomaga lautele.

1.1. Nisi o aʻafiaga ole siʻosiʻomaga poʻo iʻuga

a) Faʻaleagaina o vaomatua

Faʻailoa foi o le "tataʻina o laʻau", e faʻasino i se tulaga lautele i gaioiga uma na faia e le tagata na mafua ai le faʻafanoina o vaomatua; o le masani a le oloa o le tataina i lalo laʻau e fausia avanoa mo eseese faʻamoemoega.

O le faʻaleagaina sili na gaosia o le eleele eleele, aua o lenei o le a avea ai o se leai-aoga eria ma aumai ai ma ia sili atu tele faʻaiuga: lamatiaga ituaiga, nofoaga fesuiaʻiga ma suiga o nisi tagata. I le isi itu, o lenei mea taua e fesoasoani i le faʻateteleina o le vevela o le lalolagi; Talu ai o loʻo i ai i le laʻau le malosi e mitiia ai kasa leaga ma faʻaleagaina e faʻaleagaina ai le ea.

e) Faʻaleaogaina o mea faʻanatura

O mea faʻanatura e le faʻatapulaʻaina, o lona uiga e tatau ona faʻatonutonuina e aloese ai mai faʻafitauli i le lumanaʻi, e ui o le autu aitia o le faʻamalosia lea o le faitau aofai o tagata i se mafaufauga sili atu malamalama.

Tasi vae tolu o le lalolagi faitau aofai ola i lalo ifo o le tolusefulu lita; ae tusa ai ma se suʻesuʻega, o se turisi e toʻatasi e mafai ona faʻaaluina le sili atu ma le afe lita o vai i aso uma. O le mea lea, vai o se tasi o sili ona afaina punaoa ma o loʻo i ai lava ni mea mataʻutia, pei ona taʻua muamua.

1.2. Eseese aʻafiaga lautele poʻo iʻuga

a) Atinaʻe tetele

Fausiaina o fale e masani ona aʻafia ona o mafuaʻaga eseʻese. Mo se faʻataʻitaʻiga, lologa na fausia e mea masani a le natura e pei o sunami, afa ma asiosio.

e) Tamaoaiga

O le tamaoaiga ua aafia foi i le aofaʻi o tupe faʻaalu i le sailia o fofo mo nei faʻafitauli, pei o faʻasalalauga faʻalauiloa, puipuiga o meaola taufaamatau, togalaʻau, faʻatasi ai ma isi.

2. Aʻafiaga le lelei o le soifua maloloina

Soifua maloloina o tagata ma le tele o meaola e afaina i lenei faʻalavelave e mafua mai i mafuaʻaga eseese, ae o fuainumera e matua faʻafefe lava. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le soifuaga o tagata soifua e mafai ona faʻaititia lava i le inuina o vai faʻaleagaina, manavaina o le ea e afaina i mea leaga ma faamaʻi mafua mai i le filogia i le lautele.

Naʻo le lava e faitau ai le faʻasalalauina fuainumera, talu ai latou atagia mai le numera o maliu (sili atu i le 5 miliona i le tausaga) ma faʻamaʻi mafua mai i le vai filogia; faʻapea ona afaina ai le soifua maloloina o soʻo se ituaiga poʻo se mea ola.

3. O le a leiloa meaola eseese

Biodiversity o lona uiga o le setiina le siosiomaga ma ituaiga o mea ola e fai aʻe le lalolagi. O nei uma e le lata mai, ae o le iʻuga o le tele o tausaga o le evolusione. Ma o nei mea uma e le mafai ona leiloa i se tasi taimi. E taua le mafai ona tausisia paleni i le siosiomaga.

4. O le osone layer ma ona pu

E pei ona tatou iloa, o le osone vaega e taua tele. Aua o ia lea e ufiufi ma puipuia le lalolagi mai ave o le la, e leaga. Ae e maua mai ai foʻi faʻamatalaga popole, aua o mea leaga uma o loʻo i ai, o loʻo aumai ai se faʻaaliga e ono faʻavaivaia le vaega ole osone i taimi uma.

5. Glaciers e matele i le liusuavai

O se tasi lea o faʻalavelave e sili ona lata mai. E i ai isi timuga tetele ma o le kiona o le a liusuavai vave, o lea le sami o le a faʻatupuina ma mafai ona mafua ai lologa i nisi taimi. Ole mea lea e mafai ona tupu ai faʻamaʻi ma isi faʻamaʻi.

6. O le a paʻu le turisi

Atonu o se itu a itu, ae tatau foi ona taʻua. Sili atu nai lo se isi mea aua afai o le lanumeamata avanoa ma sili ona matagofie eria o le paneta ua leiloa, e manino lava o turisi o le a mafaufau faʻalua. E tatau ona e vaai faalemafaufau i nai avanoa lanumeamata ma le tele o lapisi. Latou te le faʻatupuina oe e te alu ese mai lou fale!

Saofaga poʻo fofo e aloese ai mai le leaga o le siosiomaga

E moni i aso nei o loʻo iai le tele o saofaga na faia e faʻalapotopotoga, faʻavae, feagaiga faʻavaomalo, faʻatasi ai ma isi tau faasaga ile leaga ole siosiomaga. Peitai, talu ai le ogaoga o le tulaga, e tatau ai ona saunia le tele o isi tali pe a tatou manaʻomia ni iʻuga lelei.

O le faʻamoemoe e tatau ona ausia o tagata uma e nonofo i se taulaga poʻo se taulaga, faʻapena foʻi ma tagata faipisinisi, tagata gaosi oloa, tagata faʻapolokiki ma isi tulaga, o loʻo mataala e tatau ona vaʻaia lelei le siʻosiʻomaga. O le mea lea, faʻalagolago i le eria, o le a tele fofo e aloese ai pe taofi le atinaʻe o le leaga.

Fofo i sosaiete

I tulaga lautele, tagata uma tatau ona i ai se atamai atamai taumafaina, taofi le paipa tapunia ma le faʻatagaina le vai tafe, faaaoga sefe matauila matauila poʻo LEDs, tausia taʻavale i tulaga lelei pe filifili eletise, aloese mai le faʻaogaina o palasitika pei ato, toe gaosi ma faʻavasega faʻamaʻimau, tausi le mama o nofoaga faitele ma faʻanatura, ma isi.

Saofaga faaupufai

Faʻaupolokiki ma faʻalapotopotoga e gafa ma le vaʻaia lelei o le natura e tatau ona faia tulafono e faʻatonutonu ai pisinisi ma mea totino poʻo galuega a tagata latou te nonofo ai (faʻasalaga mo le faʻaleagaina).

Pisinisi ma fale gaosi fofo

O le aufaipisinisi ma le au gaosi oloa, e faʻaopoopo i le uaʻi atu i tulafono ma feagaiga e faʻatatau i le faʻatonutonuina ma le tausiga o le siʻosiʻomaga, e tatau foi ona galulue faʻatasi e saili fofo e faʻatagaina ai latou e faʻaititia le faʻaleagaina.

Ua naʻo ni faʻataʻitaʻiga o ni fofo lelei ma aoga, e ui ina o loʻo faʻaaogaina i aso nei, o loʻo faʻaauauina pea le faʻateleina o le faʻaleagaina o le siosiomaga. O le mea lea, e manaʻomia le fesoasoani faʻasalalau faʻamatalaga e ala i ala eseese o faʻasalalauga e faʻatosina mai ai mafaufau o tagata ma avea ai lenei malamalama ma aʻoaʻoga.

Afai e te fiafia i le natura, aua le misia nei fasifuaitau e tausi le siʻosiʻomaga. E mafai ona e tufatufaina ia mea i luga o au upega tafailagi ma ia iloa ai e tagata o siomia oe le taua o lo tatou vaʻai lelei o le paneta o loʻo tatou nonofo ai.