Mhlawumbi ngexesha elithile ebomini bakho usebenzise igama elithi 'utopia'. Ligama elihlala lisetyenziselwa ukubhekisa kwinto egqibeleleyo, inyani enokuthi igqibelele, kodwa ngaba siyalisebenzisa kakuhle eli gama, liyintoni kanye kanye? I-Utopia ke ligama elisetyenziselwa ukubhekisa kwindawo ekucingelwa ukuba yonke into igqibelele kuyo.
Isetyenziselwa ukuchaza umhlaba wentelekelelo apho ubulungisa bezentlalo bukhoyo, njengemigaqo yokuqinisekisa oko. I-Utopia ifanekisela amathemba namaphupha abantu. I-Utopia iyafana ngokungenakwenzeka kuba ubomi obulungileyo kuluntu olugqibeleleyo obubonisayo kubonakala ngathi abufikeleleki ebantwini.
Ivelaphi
Ababhali bee-utopias bamele imibutho yoluntu efana neyabo, kodwa ihlelwe ngcono. Banikezela ngesicwangciso esineenkcukacha zokuba singalwenza njani uluntu olunje kwaye lunokulawulwa njani. Eli gama lithathwe kwinoveli ethi Utopia nguThomas More, eyapapashwa ngo-1551, apho wachaza uluntu olulungileyo olusekwe kukulingana, kwezoqoqosho nakwezopolitiko nalapho ubuhlwempu nobubi babususwayo. I-Utopia kaThomas More iphefumlelwe yiRiphabhlikhi yasePlato, ethathelwa ingqalelo inoveli yokuqala.
Eyona misebenzi ibaluleke kakhulu ibandakanya u-Edward Bellamy's "Looking Back" (1888); Utopia wale mihla ka-HG Wells (1905) kunye nokuBumba kwezinto ezizayo (1933); Ukugxothwa ngu-Ursula K. Le Guin (1974), phakathi kwabanye.
Ithemba kunye nokuphelelwa lithemba kwi-utopia
Kukho umbono othembekileyo kunye nethemba, amabali abonisa umbono wehlabathi onethemba anokubizwa ngokuba zii-utopia kunye neengxelo ezibonisa umbono ongenathemba welizwe unokubizwa ngokuba yi-dystopias.
I-Dystopias icela umngeni kwi-utopia yokucinga ngokugqibelela komntu kunye nokukhanyela ukubakho kweentlalo ezigqibeleleyo. I-Dystopia isebenzisa inkcazo yekamva elibi kwaye ichaza ukuba kuya kwenzeka ntoni ukuba ezinye izinto ezikhoyo ziqhubeka ... Oko kukuthi, kukujonga okungalunganga kwehlabathi kuthathela ingqalelo indlela eguquka ngayo. Njengee-utopias, ii-dystopias ziphakamisa kwaye zimele ukubakho kokutshintsha koluntu, kodwa, ngokungafaniyo nee-utopias, abaziniki nasiphi na isisombululo esinethemba kwaye abalamkeli ikamva elitsha ngokugqibeleleyo ... Bacinga ukuba izinto zinokutshintsha kodwa zisekwe kwinyani ngaphandle kwendlela elungileyo kwizinto ezinokwenzeka kwixesha elizayo.
Imbali ye-Utopian ihlala ibekwa kwindawo engenabantu, kwaye abantu bahlala apho ngokwemigaqo yendawo. Indawo ekude apho yonke into inokugqibelela ngoku ingekho. Kukho udidi olulawulayo nolumiselweyo, oluhlala lubonwa njengolusebenzayo kuluntu kwaye luseke uluntu oluphantse lwafikelela kwimfezeko, kwilizwe elinomlinganiso elingabikho kwaphela. Ngokungafaniyo nezopolitiko, oorhulumente baseDystopi bacinezela, kwaye Abemi boluntu lwase-dystopi abanalo uluvo oluqinisekileyo ngabo.
Ukujonga kwikamva
Zombini ii-utopias kunye nee-dystopias zisetiwe kwixesha elizayo kwaye zibonisa izinto ezifanayo, kodwa kwiimpawu ezahlukeneyo, umz. Inzululwazi nobuchwepheshe obuphambili. Sijonge kwikamva kodwa ngeendlela ezahlukeneyo, sithathela ingqalelo uluntu lwangoku kunye noko kucingwa ngalo.
Kumabali aphezulu, kukholelwa ukuba itekhnoloji esetyenzisiweyo kunye nesayensi zisetyenziselwa ukuphucula iimeko zokuphila kwabantu, ezinje ngokungabikho kokufa kunye nokubandezeleka. Kumabali e-dystopian, obona buchwephesha buhambele phambili bufumaneka kuphela kwiqela elisemandleni ukuze liphucule ingcinezelo yabo. Ngokungafaniyo neentsomi, ezihlala zibonisa umntu ongamaziyo njengomntu ophambili, ii-dystopias kunqabile ukuba ziyenze loo nto. Ukudalwa kwehlabathi elithelekelelwayo le-dystopia kunye ne-utopia kusenokwenzeka ukuba kusekwe kwimbono yethemba okanye umbono ongenathemba wehlabathi.
Izinto eziluncedo kutopia eluntwini
Njengoko ubona, i-utopia ngumbono obanzi oqhele ukusetyenziswa kodwa ukhe wasetyenziswa ixesha elide zizithandi zobulumko, iingcinga, abezopolitiko kunye nababhali abaninzi. Kodwa kutheni le nto ukucinga okungaqondakaliyo kusetyenziselwa ukwenza inyani apho inokugqibelela khona? Imfezeko engenakuze ibekho, kodwa ngokwenyani, kusezingqondweni zabantu ukuzama ukuphucula intlalo yangoku kunye namava akhoyo nawangoku.
I-Utopia inokuba luncedo ngakumbi kunokuba ungacinga, inemisebenzi ethi xa kusetyenziswe eli gama ingathathelwa ngqalelo, kodwa inamandla amakhulu kunokuba sinokucinga. Abantu bafuna ukwenza i-idyllic function, ngaphandle kokungafezeki, kwaye nangona kungenakwenzeka ukuyenza inemisebenzi ekufuneka uyiqaphele:
Umsebenzi obalulekileyo
I-Utopia isebenza ukugxeka uluntu lwanamhlanje, ukubona ukuba yintoni engalunganga kwaye yintoni enokuphuculwa. Yindlela yokubona ukuba yintoni le ikhoyo ngoku kwaye iyakwazi ukuvavanya isidingo sotshintsho nakweyiphi na imeko yangoku, nangona ihlala ithathelwa ingqalelo kutshintsho lwezopolitiko.
Umsebenzi wovavanyo
I-Utopia ikwasetyenziselwa ukwazi ifuthe elinokuba nalo kuluntu oluhlukeneyo. I-Utopias inokusebenza ukubonisa iindlela zombutho wentlalo kunye Ukuyiqonda ngcono inkqubo yezopolitiko.
Yenza umsebenzi wethemba
I-Utopia ikwanika ithemba ngeentliziyo zabantu. Yindlela apho umntu ajonge khona kwikamva ngethemba, efuna ukuphucula izinto, ukuzama ukwenza yonke into isebenze ngokuchanekileyo, ebona ukusilela ukuphucula kwikamva. Ngale ndlela kuzanywa ukuba Yenza abantu babone ukuba ikamva eliqaqambileyo linokwenzeka, okoko ufuna ngokwenene kwaye ufuna ukuphucula.
Umsebenzi wokuqhelanisa
Lo msebenzi ubaluleke kakhulu kuba ngoyena umisela iinjongo kunye neenjongo zangoku nezexesha elizayo. Ukubeka iinjongo zexesha elide kuvumela abantu kunye noluntu ukuba bangabambeki kwinyani ebubuxoki. Ucinga ngendlela ofuna ukuphila ngayo kwixesha elizayo kwaye ulwela ukuyiphumeza.