aʻoga

"E le mafai e le aʻoaʻoga ona suia le lalolagi, e suia tagata o le a suia le lalolagi" Paulo Freire. A aunoa ma aʻoga e leai se lumanaʻi, le faʻamoemoe o se sili atu, sili atu gafataulimaina, lagolago ma talafeagai lalolagi mo tagata uma, e faʻamoemoe ile aʻoaʻoga latou te mauaina tagata o loʻo nonofo nei. O tamaiti o nei aso o le a avea ma taʻimua mo a taeao, ma e leai se isi auala sili atu e toe faʻaleleia ai mea sese nai lo le aʻoaʻoina mai ia latou.

Mo le tele o tagata, aʻoaʻoga o se mataupu o tamaiti, o se upu fesoʻotaʻi ma tamaiti e muta le talafeagai pe a oʻo mai tiute o le matua. Ae leai se mea e mafai ona o ese mai le mea moni, aua O le poto e le o se mea na fanau mai, e leai seisi na fanau mai na te iloaina. Mo lenei mafuaʻaga, o le aʻoaʻoga o tamaiti faʻamoemoeina i le aʻoaʻoga o tagata o loʻo gafa ma a latou aʻoaʻoga, ma o se mafuaʻaga taua tele lea e le taofia le faʻaleleia, aʻoaʻoina ma mauaina le tele o mea e le o iloaina. Aua e te aʻoaʻo foʻi ia avea ma tama poʻo se tinā lelei.

E te le taitai matua e aʻoaʻo mea fou Ma e le o tuai lava ona faʻaleleia, e faʻaalu ai le taimi, taumafaiga ma tupe i aʻoaʻoga ma le tuputupu aʻe o le tagata lava ia. Ae e taua tele foʻi lou talia e te manaʻomia le faʻaaogaina o oe, aua o le tele o taimi e te mafaufau tele ai i isi e galo ia te oe ona tausi oe. O le aʻoaʻoina o mea fou o le a fesoasoani ia te oe i lau auala faʻapolofesa, ae faʻapea foʻi i lou ala i totonu, i lou iloa o mea ma i lou oe lava atinaʻeina.

O aʻoaʻoga o le tuʻuina atu lea o le malamalama i se tagata, ma le faʻamoemoe o le atiaʻeina o le atamai, aʻafia ma agavaʻa gafatia o le tutusa. O le fai atu, e le naʻo le aʻoaʻoina o le poto faʻapitoa, e faʻatagaina ai galuega eseese ona faʻataunuuina ma le tele poʻo le itiiti le tomai. E taua le aʻoaʻoga mo le atinaʻeina o mea taua e faʻatagaina ai matou ona nonofo i le sosaiete, ma le agalelei, ma le lotogatasi ma le faʻaaloalo mo isi tagata ola.

Ma o nei mea uma e mafai ona e atiina ae i lou olaga atoa, aua o le mauaina o le malamalama o se galuega mamao-mamao. Aʻoga e tatau ona mafaufauina o se olaga galuega, aua o taimi uma, i soo se taimi i luga o le ala, oe mafai ona toleni ma aʻoaʻo mea fou. O le a se isi mea, faʻaleleia atili au aʻoaʻoga o le a faʻatagaina ai oe e faʻafouina oe lava, toe gaosi lou malamalama ma sauniuni oe lava e atiaʻe faʻapitoa i se matata e ono mafai ona avatua ia te oe lena fiafia e le o taimi uma i ai.

I le tulaga o aʻoga, o avanoa e le uma. E le o le faʻatauaina o au taumafaiga uma i luga o se togi e tasi, pe faʻatapulaʻaina ou tomai. E le o se fesili o le iloa sili atu ma le tasi mea, aua o le aʻoaʻoina mai le toʻatele o loʻo galueaina foʻi lou mafaufau. O le mea lea, i lenei vaega tuʻuina atu i aʻoaʻoga i le lautele lautele uiga o le upu, oe o le a mafai ai ona maua ni eseʻese ituaiga o aʻoaʻoga e faʻaleleia ai lau aʻoaʻoga.

Matou te sailia ma atiaʻe mo oe ni auala e faʻaleleia ai ou foliga. E oʻo lava i ni metotia eseese e aʻoaʻo ai latou te fesoasoani ia te oe i lou ala o oe lava atinaʻe. O le a matou talanoa foi e uiga i avanoa, aua o le mea na e faʻavae aʻoga, faʻalauteleina faʻamoemoe ma faʻalauteleina avanoa e aliaʻe i luga o le ala.

Ma ia e le tau faʻaaluina se taimi ma taumafaiga e suʻe ai na mea uma faʻamatalaga, i lenei vaega o Aʻoga oe o le a maua uma ituaiga o filifiliga ma ia e faʻalauteleina lou malamalama. Lua i luga o se lagona lagona tulaga, faʻapea foi i luga o le vafealoaʻi, faʻasaienisi, tusitusiga tulaga ma mea uma, mulimuli ane, fesoasoani ia oe e faʻaauau ma faʻaleleia au aʻoaʻoga.

Talu ai inivesi ia te oe, lau aʻoga ma lau aʻoaʻoga, e le gata e tatau ai, ae e taua mo lau oe lava atinaʻe. Ma e le tatau ona avea o se faigofie faʻatupeina tamaoaiga, talu ai o le sili ona taua teutupe e mafai ona e faia mo oe lava ma mo lou lumanaʻi o lou oe lava tuuto.